Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού συνεδρίου ICΤ 2018: “Imagine Digital – Connect Europe” το οποίο διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μαζί με την Αυστριακή Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Βιέννη αρχές Δεκεμβρίου είχα την ευκαιρία να συναντηθώ και να συζητήσω με την κα Δέσποινα Σπανού, Διευθύντρια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπεύθυνη για τη “Ψηφιακή Κοινωνία, Εμπιστοσύνη και την Κυβερνοασφάλεια”.
Κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας εστιάσαμε στις έξυπνες πόλεις (smart cities) και ειδικά στα έξυπνα συστήματα μεταφορών (smart mobility) και στα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό που θα μας παρέχει μια έξυπνη πόλη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επενδύει αρκετά χρήματα στην έρευνα και την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας αλλά και και ταυτόχρονα προετοιμάζει το νομικό πλαίσιο που θα διέπει τις έξυπνες μεταφορές του κοντινού μας μέλλοντος. Είχα την ευκαιρία να μάθω από πρώτο χέρι τις τελευταίες εξελίξεις σ’ αυτούς τους τόσο σημαντικούς για την ευρωπαϊκή οικονομία αλλά και τη καθημερινή μας ζωή τομείς.
Κώστας Βλαχάκης: Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον τόσο από τον ιδιωτικό όσο και από το δημόσιο τομέα για την ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων και των έξυπνων συστημάτων μεταφορών στις πόλεις. Μπορείτε πολύ συνοπτικά να μας πείτε πως το εξηγείτε και πως εσείς βλέπετε την ανάπτυξη αυτών των τομέων;
Δέσποινα Σπανού: Οι τεχνολογικές εξελίξεις στους τομείς αυτούς είναι σημαντικές και θα αποτελέσουν εφαλτήριο πολλών αλλαγών στο αστικό δομημένο περιβάλλον, στην παροχή υπηρεσιών, στην οικονομία μας και τελικά στην κοινωνία μας. Για παράδειγμα, οι οικονομικές επιπτώσεις από την ταχεία ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας σ’ αυτούς ειδικά τους τομείς που αναφέρατε, είναι αδιαμφισβήτητα σημαντικές καθώς οδηγούν στη δημιουργία νέων οικονομικών μοντέλων αλλά και στην εμφάνιση νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Επιπλέον, συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των Ευρωπαίων πολιτών και προωθούν ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης. Η αυτόνομη οδήγηση αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα στο οποίο βλέπουμε την αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη δημιουργία πιο αποτελεσματικών και ασφαλών συστημάτων χερσαίων μεταφορών, για τη μείωση και διευκόλυνση της κυκλοφοριακής συμφόρησης στα κέντρα των πόλεων καθώς επίσης και για τον περιορισμό της έκλυσης ρυπογόνων ουσιών στην ατμόσφαιρα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται συστηματικά ώστε οι αλλαγές που θα συμβούν να είναι προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας μας. Στην ευρωπαϊκή επιτροπή έχουμε εξειδικευμένο προσωπικό που ασχολείται με τα θέματα smart mobility and living. Αυτή την περίοδο εστιάζουμε στη χρήση των τεχνολογιών και την πιλοτική δοκιμή σε ευρωπαϊκούς αυτοκινητοδρόμους για τα συνδεδεμένα και αυτοματοποιημένα αυτοκίνητα. Για τις έξυπνες πόλεις έχουμε εστιάσει στο πως οι διάφορες εφαρμογές (π.χ. οι συνδεδεμένες συσκευές στις οικίες, τα ενεργειακά συστήματά, η σύνδεση με ιατρικές εφαρμογές) μπορούν να είναι συμβατές μεταξύ τους (interoperability) ώστε η κοινωνία μας να απολαμβάνει ενός συστήματος που έχει συνοχή, ταχυτητα και πρακτική ευκολία.
Κώστας Βλαχάκης: Οι υπηρεσίες car2go και drivenow κερδίζουν συνεχώς περισσότερους καταναλωτές στα κράτη μέλη και εδώ στην Αυστρία που φιλοξενεί το ICT 2018, αυτό το τόσο σημαντικό για το μέλλον της Ευρώπης συνέδριο. Ποια είναι η γνώμη σας;
Δέσποινα Σπανού: Είναι γεγονός ότι παρατηρούνται αλλαγές στις συνήθειες και προτιμήσεις του επιβατικού κοινού ως προς τους τρόπους που επιλέγει για την καθημερινή του μετακίνηση. Η ιδέα της μεταφοράς ως υπηρεσία (MaaS, Mobility as a Service) κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος στη διεθνή και ευρωπαϊκή αγορά. Ο αριθμός των καταναλωτών που προτιμάει να εξασφαλίσει την υπηρεσία της μεταφοράς (στην συγκεκριμένη περίπτωση αναφερόμαστε σε χερσαίες μεταφορές) από το να κατέχει το μέσο μεταφοράς ως ιδιοκτήτης αυξάνεται. Είναι αναμενόμενο λοιπόν ότι οι κατασκευαστές αυτοκινήτων καθώς και άλλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε συναφείς τομείς θα απαντήσουν στη ζήτηση προσφέροντας αναβαθμισμένες υπηρεσίες αυτού του είδους. Η τάση αυτή είναι αρκετά ενθαρρυντική, και σε συνδυασμό με την αυτόνομη οδήγηση, θα οδηγήσει σε μετασχηματισμό των κλασικών μεθόδων μεταφοράς στα κέντρα των πόλεων. Είναι άλλωστε αξιοσημείωτο ότι συμβάλλει στη μείωση του χρόνου ακινησίας του οχήματος και δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να αποδεσμευτεί από αυτό όταν δεν το χρειάζεται και να επιλέξει συνδυασμό διαφορετικών μέσων μεταφορών για να φτάσει στο τελικό του προορισμό.
Κώστας Βλαχάκης: Πως κρίνετε την πρόοδο της Ελλάδας στους τομείς των έξυπνων πόλεων και στα συνδεδεμένα και αυτόματα οχήματα;
Δέσποινα Σπανού: Η Ελλάδα έχει κάνει αρκετά βήματα τόσο στον τομέα της δημιουργίας έξυπνων πόλεων όσο και στο να θέσει το κατάλληλο πλαίσιο για να υποδεχθεί τα συνδεδεμένα και αυτόματα οχήματα. Ξεκινώντας από τις έξυπνες πόλεις αξίζει να αναφερθούμε στο παράδειγμα των Τρικάλων, το οποίο έχει τραβήξει την προσοχή της διεθνούς κοινότητας κερδίζοντας μια θέση στην ιστοσελίδα του περιοδικού guardian ενώ ήδη από το 2004 έχει ονομαστεί πρώτη ψηφιακή πόλη στην Ελλάδα (από το ελληνικό υπουργείο οικονομικών). Επίσης, η Ελλάδα έχει υπογράψει δύο δηλώσεις προθέσεων για τη διενέργεια δοκιμών διασυνοριακής κυκλοφορίας συνδεδεμένων και αυτόματων οχημάτων. Η πρώτη υπογράφηκε το Μάρτιο του 2017, στο πλαίσιο της Ψηφιακής Ημέρας και των εορτασμών των 60 χρόνων από τη Συνθήκη της Ρώμης και από 27 Κράτη Μέλη καθώς και τη Νορβηγία και την Ελβετία. Η δεύτερη υπογράφηκε, φέτος τον Ιούνιο μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Σερβίας και αποτελεί δήλωση προθέσεων για τη σύσταση μια πύλης μεταξύ των χωρών αυτών που θα ορίζει το πεδίο των δοκιμών. Όπως φαίνεται η πύλη αυτή θα αποτελείται από τμήματα αυτοκινητόδρομου που θα διασχίζουν τα σύνορα των χωρών και στην θα ξεκινά από μια κάθετο της Εγνατίας. Από όσο γνωρίζω οι συζητήσεις προσχωρούν για την σύσταση των απαραιτήτων θεσμικών δομών που θα επιτρέψουν αυτές τις δοκιμές να λάβουν σύντομα χώρα. Επίσης, η Ελλάδα έχει λάβει χρηματοδότηση από το Horizon 2020 ICT-18-2018 5G call μέσω του προγράμματος 5G-MOBIX για τη διενέργεια αντίστοιχων δοκιμών σε άλλες περιοχές.
Κώστας Βλαχάκης: Αναφέρατε στην προηγούμενη ερώτηση την τεχνολογία 5G. Ποιά είναι τα οφέλη του 5G για επιχειρήσεις και καταναλωτές; Μπορείτε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα;
Δέσποινα Σπανού: Λόγω των ιδιοτήτων της η τεχνολογία 5G είναι μέχρι και 100 φορές πιο γρήγορη στη μετάδοση δεδομένων σε σχέση με τα σημερινά δίκτυα (όπως 3G ή 4G) και πολύ πιο αξιόπιστη και ασφαλής. Το 5G αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για υψηλής ποιότητας ψηφιακές υπηρεσίες όπως για παράδειγμα σε διάφορες εφαρμογές της ψηφιακής υγείας (eHealth), στην οποία χρειάζεται πάρα πολύ γρήγορη, άμεση, αξιόπιστη και ασφαλή συνδεσιμότητα. Μπορείτε να φανταστείτε λοιπόν όλες τις προηγμένες εφαρμογές, από απομακρυσμένες εγχειρήσεις μέχρι προσωπικά εμφυτεύματα, τα οποία βασίζονται σε γρήγορη και ασφαλή σύνδεση (connectivity) με πολύ χαμηλή καθυστέρηση στην ανταπόκριση του δικτύου (latency). Σημαντική είναι επίσης η δυνατότητα που προσφέρει για τη λειτουργία ενός πολύ μεγάλου αριθμού διασυνδεδεμένων συσκευών ακόμη και σε μία σχετικά μικρή περιοχή, κάτι απαραίτητο προκειμένου να λειτουργήσει αποδοτικά το αποκαλούμενο «Διαδίκτυο των Πραγμάτων» (Internet of Things – IoT).
Επίσης, καθοριστικό ρόλο θα παίξει το 5G για τις έξυπνες πόλεις και τις έξυπνες μετακινήσεις του μέλλοντος που μιλάμε εδώ σήμερα. Οι δυνατότητες που μας δίνει το 5G ανοίγουν το δρόμο για να δούμε νέες υπηρεσίες για τις επιχειρήσεις, τους καταναλωτές, για τον πολίτη, που σήμερα δεν φανταζόμαστε. Και πιστέψτε με πως αυτό θα γίνει σε λίγα χρόνια και δεν αφορά τις μελλοντικές γενιές αλλά τις τωρινές.
