Κατά τη διάρκεια της 83η Διεθνής Έκθεσης Θεσσαλονίκης είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον Δημήτρης Δρακόπουλος, External Associate Public Sector, Cisco και να τον ρωτήσουμε για την πλατφόρμα που χρησιμοποιεί η εταιρεία αλλά και για τα projects των smart cities που έχουν υλοποιηθεί στην Ελλάδα.
Τι σημαίνει έξυπνη πόλη; Ποια είναι η φιλοσοφία της Cisco για τις έξυπνες πόλεις;
Δημήτρης Δρακόπουλος: Για τη Cisco οι έξυπνες πόλεις αξιοποιούν την ψηφιακή τεχνολογία για να διασυνδέσουν, να προστατέψουν και τελικά να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών τους. Συσκευές του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet of Things – IoT), κάμερες με video analytics, κοινωνικά δίκτυα και άλλες εισροές λειτουργούν σαν ενιαίο δίκτυο, παρέχοντας στο Δήμο και στους πολίτες εμπεριστατωμένη πληροφόρηση, για να λαμβάνουν ανά πάσα στιγμή τις σωστές αποφάσεις. Η Cisco έχει αναγνωριστεί ως ηγέτης στις πλατφόρμες IoT, βάσει σχετικής έρευνας της IDC, τον Ιανουάριο του 2018. Η πλατφόρμα ΙοΤ για έξυπνες πόλεις Cisco Kinetic for Cities (CKC) συλλέγει, κανονικοποιεί και συνδυάζει δεδομένα από χιλιάδες αισθητήρες, κάμερες και εφαρμογές, ενοποιώντας έτσι όλους τους επιμέρους τομείς της πόλης και προσφέροντας ενιαία διαχείριση και αντιμετώπιση των προκλήσεων.
Έχουμε πλέον τη δυνατότητα να παρακολουθούμε τον οδοφωτισμό, το πάρκινγκ, το δίκτυο ύδρευσης, την κυκλοφορία στους δρόμους, την ποιότητα του αέρα στην ατμόσφαιρα, το ασύρματο δίκτυο και άλλους τομείς της πόλης, μέσα από μια οθόνη ή ένα laptop. Εξ’ άλλου, τα δεδομένα από τους παραπάνω τομείς μπορούν πλέον να συνδυάζονται και να διασταυρώνονται με τα οικονομικά του Δήμου, τα παράπονα και τις καταγεγραμμένες ανάγκες των πολιτών, το G.I.S., καθώς και με κάθε άλλη εφαρμογή που λειτουργούν οι δημοτικές υπηρεσίες.
Τα οφέλη που δημιουργούνται είναι πολλά, αξίζει όμως να σταθούμε σε τουλάχιστον τρία από αυτά: Κατ’ αρχήν η πλατφόρμα ενοποιεί τους επιμέρους τομείς της πόλης, έτσι ώστε ο Δήμος να μην τους βλέπει ξεχωριστά, να μην τους βλέπει όπως λέμε σιλό. Αυτό δημιουργεί προστιθέμενη αξία καθώς έτσι ο Δήμος διαμορφώνει ενιαία εικόνα και δίνει ολοκληρωμένες λύσεις στα προβλήματα των πολιτών. Δεύτερον, αναπτύσσονται νέα business models, δηλαδή νέοι τρόποι παραγωγής οικονομικού οφέλους, όχι μόνο για το Δήμο αλλά και για τις επιχειρήσεις και για τους πολίτες. Τέλος, μέσω ενός ευέλικτου μηχανισμού παραγωγής και αποθήκευσης ανοιχτών δεδομένων, δίνεται η δυνατότητα σε ερευνητές και σε startups να αναπτύξουν νέες εφαρμογές αξιοποιώντας τα δεδομένα αυτά. Αυτά είναι εν ολίγοις τα σημαντικά οφέλη που δημιουργεί η πλατφόρμας IoT για τις έξυπνες πόλεις.
Τώρα, όσον αφορά σε καινοτομίες όπως η αυτόνομη οδήγηση, αυτή έρχεται να «κουμπώσει» με τις υποδομές της έξυπνης πόλης που θα υποστηρίζουν τα αυτό-οδηγούμενα οχήματα. Ως εκ τούτου όταν έχουμε ένα αυτοκινούμενο όχημα θέλουμε αυτό να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή: που υπάρχει ελεύθερος χώρος στάθμευσης και που υπάρχει κίνηση, προκειμένου να αποφεύγει τις πλέον επιβαρυμένες οδούς προσέχοντας επιπλέον την κυκλοφορία ανθρώπων στις διαβάσεις πεζών. Με λίγα λόγια πρέπει να προσαρμόζει τη συμπεριφορά του με βάση τα δεδομένα που του επικοινωνούν συνεχώς οι διασυνδεδεμένες υποδομές της πόλης.
Τι είναι αυτό που ξεχωρίζει την πλατφόρμα της Cisco;
Δημήτρης Δρακόπουλος: Το Cisco Kinetic είναι η επιτομή της ανοιχτής αρχιτεκτονικής και των ανοιχτών προτύπων. Η πλατφόρμα αναπτύχθηκε με το όραμα της δημιουργίας ενός μεγάλου οικοσυστήματος συνεργατών, που διαθέτουν τεχνολογικές λύσεις για την έξυπνη πόλη. Γι’ αυτό η πλατφόρμα έπρεπε να προσφέρει εργαλεία για την απλούστερη, ασφαλέστερη και πλέον ευέλικτη διασύνδεση των λύσεων αυτών. Το οικοσύστημα των συνεργατών του Cisco Kinetic αριθμεί σήμερα πάνω από 100 πιστοποιημένους συνεργάτες και οι λύσεις τους διαλειτουργούν άψογα μεταξύ τους και με τρίτα συστήματα που οι πόλεις διαθέτουν ήδη. Μάλιστα, τα τελευταία δυο χρόνια έχουν πιστοποιηθεί ως συνεργάτες και οι πρώτες ελληνικές εταιρείες, με ιδιαίτερα αξιόλογα προϊόντα.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό το οποίο διακρίνει την πλατφόρμα Kinetic της Cisco είναι το γεγονός ότι επιτρέπει τη συσχέτιση (Correlation) ανάμεσα σε συμβάντα (events) που λαμβάνουν χώρα σε διαφορετικούς τομείς – σιλό. Για παράδειγμα όταν έχουμε ένα συμβάν στο δρόμο, όπως είναι ένα ατύχημα, αμέσως ενεργοποιείται αύξηση της έντασης του φωτισμού στο σημείο, απαγόρευση της στάθμευσης για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, πρόσκληση αρμόδιων υπηρεσιών ή προσώπων να μεταβούν άμεσα επιτόπου κλπ.
Η δύναμη της Cisco πάντως βρίσκεται στην τεχνογνωσία διαχείρισης του δικτύου. Η εποχή του IoT είναι πλέον πραγματικότητα, χάρη στη δυνατότητα του δικτύου να μεταφέρει ταχύτατα και με ασφάλεια τεράστιους όγκους δεδομένων. Το CKC και οι πιστοποιημένες λύσεις του οικοσυστήματός του διαμορφώνουν ένα ενιαίο περιβάλλον, όπου η ασφάλεια καταλαμβάνει κορυφαία θέση. Η πλατφόρμα μπορεί να ανιχνεύει και να αντιμετωπίζει κινδύνους που έχουν να κάνουν με πιθανή παρείσφρηση στο δίκτυο από κακόβουλους χρήστες. Ως εκ τούτου πολύ γρήγορα και εύκολα μπορεί κανείς να ανιχνεύσει τυχόν προβλήματα που δημιουργούνται και να καταλάβει αν αυτά προέρχονται από το δίκτυο ή από κάποια συσκευή ή και τα δύο μαζί, έτσι ώστε να τα αντιμετωπίσει.
Στην Ελλάδα τι υλοποιήσεις έχουμε μέχρι στιγμής;
Δημήτρης Δρακόπουλος: Αυτή τη στιγμή είναι εντυπωσιακό ότι στην Ελλάδα υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από το σύνολο των Δήμων της χώρας. Μικροί και μεγάλοι Δήμοι ενδιαφέρονται να αναπτύξουν λύσεις. Υπάρχουν αρκετές χρηματοδοτήσεις από το ΕΣΠΑ και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κεντρικά, υπάρχουν πολλοί Δήμοι που έχουν ενεργοποιηθεί στα προγράμματα αυτά, ενώ ορισμένοι από αυτούς έχουν υλοποιήσει και λειτουργούν έργα, σε πιλοτικό επίπεδο.
Για ποιο από αυτά τα έργα είναι περήφανη η Cisco;
Δημήτρης Δρακόπουλος: Είμαστε περήφανοι για τα πιλοτικά έργα που έχουμε εγκαταστήσει στη Χαλκίδα και στα Τρίκαλα. Στα Τρίκαλα μάλιστα ήμουν ο Project Manager και είχα την ευκαιρία να δω από κοντά όλες τις παραμέτρους και τις προκλήσεις στην πορεία υλοποίησης ενός έργου που ήταν πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της χώρας μας. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι εδώ και δυο χρόνια έχουμε ολοκληρωμένες και σε πλήρη λειτουργία υλοποιήσεις Smart City, σε δυο ελληνικές πόλεις, οι οποίες παράγουν πολύτιμα δεδομένα και μαθήματα προς αξιοποίηση στα επόμενα βήματά μας.
Θα μας πείτε για το καθένα λίγα πράγματα;
Δημήτρης Δρακόπουλος: Στην περίπτωση των Τρικάλων υλοποιήθηκε έξυπνος οδοφωτισμός, ο οποίος λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2017. Πάνω από έναν χρόνο δηλαδή. Έχει υλοποιηθεί έξυπνος οδοφωτισμός στην οδό Όθωνος που είναι δίπλα στο ποτάμι των Τρικάλων. Ο φωτισμός αυτός έχει το χαρακτηριστικό ότι λειτουργεί με dynamic dimming, δηλαδή με δυναμική αυξομείωση της έντασής του, με βάση την κίνηση που υπάρχει στον δρόμο, έτσι ώστε από τις 12 το βράδυ και μετά να υπάρχει προσαρμογή της έντασης και εξοικονόμηση ενέργειας που φτάνει μέχρι και 85%. Το κομμάτι της Όθωνος που έχει καλυφθεί είναι περίπου 500 μέτρα.
Επίσης έχουμε υλοποιήσει 50 θέσεις παρόδιας στάθμευσης με μαγνητικούς αισθητήρες μέσα στο οδόστρωμα. Αυτό το σύστημα έχει καταγράψει πάνω από 20.000 μοναδικές σταθμεύσεις μέσα σε ένα έτος. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ένας από τους αισθητήρες είναι αποτρεπτικός. Έχει τοποθετηθεί δηλαδή σε μία γωνία όπου στρίβει ένα λεωφορείο της πόλης. Εκεί θέλουμε να παρακολουθούμε πότε ένα όχημα παρκάρει παρανόμως, εμποδίζοντας την πρόσβαση στο διερχόμενο λεωφορείο. Το εντυπωσιακό είναι ότι μέσα σε ένα χρόνο έχουν καταγραφεί 1.800 συμβάντα παράνομης στάθμευσης στη συγκεκριμένη γωνία. Το στοιχείο αυτό είναι σημαντικό αν αναλογιστεί κανείς πως μπορεί η δημοτική αρχή να αξιοποιήσει ένα τέτοιο σύστημα. Οι αστυνομικοί δε χρειάζεται πλέον να περιπολούν σε ολόκληρη την πόλη, αλλά να πηγαίνουν στοχευμένα, εκεί απ’ όπου λαμβάνουν μια ειδοποίηση για παράβαση. Με αυτόν τον τρόπο αξιοποιείται στο βέλτιστο βαθμό το ανθρώπινο δυναμικό της δημοτικής αστυνομίας και την ίδια στιγμή επιτυγχάνεται ασφάλεια και αποτελεσματική αστυνόμευση στην πόλη.
Η τρίτη υλοποίηση στα Τρίκαλα είναι ένας περιβαλλοντικός αισθητήρας μέτρησης της ποιότητας της αέριας ρύπανσης και των συνθηκών περιβάλλοντος. Και τέλος, η τέταρτη υλοποίηση έχει να κάνει με ένα πολύ ποιοτικό ασύρματο δίκτυο, στο κέντρο της πόλης, μέσα στο εμπορικό τρίγωνο, το οποίο όχι μόνο παρέχει ασύρματη πρόσβαση στους πολίτες και τους επισκέπτες των Τρικάλων, ταυτόχρονα παράγει πολύ χρήσιμα δημογραφικά δεδομένα (analytics) των χρηστών, δηλαδή ποιες πληθυσμιακές ομάδες, ποιες ηλικιακές κατηγορίες κλπ επισκέπτονται . Τα δεδομένα αυτά σε συνεργασία με τον εμπορικό σύλλογο αξιοποιούνται για την εμπορική προώθηση προσφορών από τα καταστήματα στο κέντρο της πόλης. Οι ίδιες λύσεις έχουν υλοποιηθεί και στη Χαλκίδα απλά έχουν υλοποιηθεί από διαφορετικό συνεργάτη της Cisco. Στη Χαλκίδα το έργο έχει υλοποιηθεί από την Cosmote, στα Τρίκαλα από τη Space Hellas.
Είμαστε στη φάση που υλοποιούνται στην Ελλάδα και έργα παραγωγικά. Πολλοί Δήμοι έχουν προκηρύξει ή είναι έτοιμοι να κατοχυρώσουν μια πλήρη υλοποίηση smart city σε μεγάλο μέρος της έκτασής τους. Τέτοιοι Δήμοι είναι για παράδειγμα ο Δήμος Λαρισαίων, ο Δήμος Ρόδου κ.α.
Ο πολίτης τι κερδίζει από το να ζει σε μια έξυπνη πόλη;
Καταρχήν κερδίζει το ότι ο Δήμος του διαχειρίζεται με πολύ πιο συνετό τρόπο τα οικονομικά του κι αυτό έχει έμμεσο αντίκτυπο και στην ποιότητα ζωής του ίδιου. Αξίζει να αναφερθεί ότι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του προϋπολογισμού του Δήμου, το 30% πηγαίνει στον οδοφωτισμό. Αντιλαμβάνεστε ότι όταν έχουμε μια εξοικονόμηση που φτάνει στο 70% και στο 80%, τα οφέλη μπορούν να ανακατευθυνθούν σε άλλου είδους δράσεις, όπως είναι οι κοινωνικές δομές, η εκπαίδευση, η καθαριότητα. Να σημειωθεί ότι και στο σκέλος της καθαριότητας υπάρχουν λύσεις οι οποίες παράγουν σημαντικά οικονομικά οφέλη. Λύσεις που παρακολουθούν την πληρότητα των κάδων και προτείνουν τη βέλτιστη δρομολόγηση των απορριμματοφόρων, έτσι ώστε να καταναλώνονται λιγότερα καύσιμα και να περιορίζεται ο ανθρωπο-χρόνος που δαπανάται σε δρομολόγια αποκομιδής των σκουπιδιών. Αντίστοιχη είναι και η περίπτωση των εσόδων που παράγονται από τη στάθμευση των οχημάτων.
Ο πολίτης κερδίζει επίσης τα οφέλη που δημιουργεί η επένδυση στην καινοτομία στην πόλη του. Διότι πολλές επιχειρήσεις ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε μία πόλη, η οποία αντιλαμβάνεται τη σημασία της καινοτομίας, επενδύει σε αυτήν και θέλει να αποκομίζει τα μέγιστα οφέλη.
Έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι οι πόλεις που επενδύουν στην καινοτομία προσελκύουν ταλέντα, ανθρώπους που τους ενδιαφέρει να επενδύσουν στην καινοτομία και στην προστιθέμενη αξία που αυτή παράγει.
Στο εξωτερικό τι εντυπωσιακό έχει υλοποιηθεί σε επίπεδο έξυπνης πόλης;
Δημήτρης Δρακόπουλος: Πραγματικά δυσκολεύομαι να σκεφτώ κάτι φουτουριστικό διότι δεν το κρύβω, αλλά είμαστε μπροστά σα χώρα σε αυτό το κομμάτι. Όλες οι πόλεις του κόσμου που διαφημίζονται για τις λύσεις smart cities που εφαρμόζουν, όπως το Αμβούργο, η Βαρκελώνη, πόλεις των ΗΠΑ, το Μάντσεστερ, τώρα ξεκινάνε να υλοποιούν πιλοτικά -ως επί το πλείστον- έργα έξυπνων πόλεων. Παρόλα αυτά, εκεί όπου βλέπω ότι έχουμε να διανύσουμε απόσταση κι εκεί όπου τελικά θα κερδηθεί το στοίχημα των λύσεων έξυπνης πόλης είναι στο πεδίο των business models. Στο πως δηλαδή οι πόλεις θα εφεύρουν και θα θέσουν σε λειτουργία νέα, παραγωγικά, επιχειρηματικά μοντέλα, τα οποία θα τους δώσουν τη δυνατότητα να κλιμακώσουν τις επενδύσεις τους στον τομέα αυτό. Πως θα καταφέρουν δηλαδή να παράγουν έσοδα και όφελος από τις επενδύσεις σε τεχνολογίες smart cities, προκειμένου να τα ξαναρίξουν πίσω στην πόλη, στους πολίτες, στις κοινωνικές δομές και τελικά προς όφελος της ποιότητας ζωής σε αυτές.
