Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) προειδοποιεί ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η τεχνητή νοημοσύνη μεταμορφώνουν ταχύτερα από το αναμενόμενο το παγκόσμιο ενεργειακό τοπίο.
Στην ετήσια έκθεση «World Energy Outlook 2025», ο IEA υπογραμμίζει ότι οι κίνδυνοι για την ενεργειακή ασφάλεια πλέον ξεπερνούν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, με κρίσιμα ορυκτά και τεχνολογίες καθαρής ενέργειας να αποτελούν νέες αδυναμίες στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται ραγδαία, αντιπροσωπεύοντας σήμερα περίπου το 20% της παγκόσμιας χρήσης ενέργειας αλλά τροφοδοτώντας πάνω από το 40% της οικονομίας. Ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA, Φατίχ Μπιρόλ, τονίζει: «Ο κόσμος έχει ήδη εισέλθει στην Εποχή του Ηλεκτρικού Ρεύματος». Κύριοι παράγοντες αυτής της ανάπτυξης είναι τα κέντρα δεδομένων, η τεχνητή νοημοσύνη και η ηλεκτροδότηση στις μεταφορές, τη θέρμανση και τη βιομηχανία, με τις παγκόσμιες επενδύσεις σε κέντρα δεδομένων να αναμένεται να φτάσουν τα 580 δισ. δολάρια το 2025.
Η δυναμική των αγορών αλλάζει, με τις αναδυόμενες οικονομίες της Ινδίας και της Νοτιοανατολικής Ασίας να πρωτοστατούν στη ζήτηση ενέργειας, ενώ η Κίνα χάνει μέρος της κυριαρχίας της. Ο IEA προειδοποιεί ότι η επέκταση και η αναβάθμιση των δικτύων ηλεκτροδότησης δεν συμβαδίζουν με την ανάπτυξη, απαιτώντας επείγουσες βελτιώσεις και καλύτερο συντονισμό κυβερνήσεων.
Στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών, η ηλιακή ενέργεια ηγείται, ενώ η πυρηνική ενέργεια επιστρέφει με την παγκόσμια ισχύ της να προβλέπεται να αυξηθεί κατά ένα τρίτο έως το 2035, χάρη σε μεγάλα έργα και μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες. Ο Ντέιβ Τζόουνς του think tank Ember επισημαίνει: «Οι χώρες που εισάγουν ορυκτά καύσιμα θα ωφεληθούν περισσότερο από την υιοθέτηση των ανανεώσιμων πηγών».
Παρά τις προόδους, περίπου 730 εκατ. άνθρωποι ζουν χωρίς ηλεκτρικό και σχεδόν 2 δισ. βασίζονται σε ρυπογόνες μεθόδους μαγειρέματος. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη τις ενεργειακές υποδομές, με περισσότερα από 200 εκατ. νοικοκυριά να πλήττονται το 2023. Ο IEA τονίζει την ανάγκη ανθεκτικότητας απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα, κυβερνοεπιθέσεις και κρίσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Όπως συνοψίζει ο Φατίχ Μπιρόλ: «Ποτέ στο παρελθόν οι εντάσεις στην ενεργειακή ασφάλεια δεν είχαν εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε τόσα πολλά καύσιμα και τεχνολογίες. Οι κυβερνήσεις πρέπει να ισορροπήσουν ανάμεσα στην προσιτή ενέργεια, την πρόσβαση, την ανταγωνιστικότητα και την κλιματική αλλαγή».
